Theaterdirecteur Brigitte van Eck

‘De waarde van cultuur valt niet in geld uit te  drukken’

MAASTRICHT – Ze is sinds vier jaar directeur van Theater aan het Vrijthof. Haar stijl van leiding geven kenmerkt zich door bevlogenheid, charme en een grote liefde voor de culturele sector. FFniks ging in gesprek met theaterdirecteur Brigitte van Eck.

Door Frank Heijthuijsen

Valse start

Ze gaat voor naar haar werkkamer, met uitzicht op het Vrijthof. “Wanneer ik in de zomer het raam openzet, waait de muziek van André Rieu hier zó naar binnen. Prachtig toch?” Brigitte van Eck heeft maar een paar minuten nodig om haar liefde voor cultuur in woorden te gieten. Een liefde die begon met een valse start. “Toen ik een jaar of veertien was, gingen we met de middelbare school naar de Theater De Oranjerie in Roermond, voor de voorstelling ‘Wachten op Godot’ van Samuel Beckett. Een zwaar toneelstuk, dat zonder veel voorbereiding, tekst en uitleg op ons los werd gelaten. Ik snapte er niks van en dacht: als dit theater is, dan haak ik af”, vertelt Brigitte lachend. Die misser is inmiddels goedgemaakt. “Ik zag de voorstelling een tijdje terug opnieuw hier in ons theater, fantastisch natuurlijk.”

Loopbaan

Na haar studie ging Brigitte van Eck aan de slag als consultant in Amsterdam, met als taak de relatie tussen het bedrijfsleven en culturele instellingen te versterken. Vanuit die functie bezocht ze veel schouwburgen en werd zo de theaterwereld ingezogen. Ze werd vervolgens zakelijk leider van theatergroep Het Vervolg (nu Toneelgroep Maastricht) en leidde tien jaar lang het Munttheater in Weert. De lokroep van Theater aan het Vrijthof bleek echter te sterk en dus keerde ze in 2021 terug naar Maastricht.

Ze kwam er niet in een gespreid bedje terecht. “Ik ging hier aan de slag in volle coronatijd. Normale managementwetten golden op dat moment niet, het theater was gesloten, bijna niks mocht. Het heeft zelfs driekwart jaar geduurd voordat ik met alle medewerkers persoonlijk kennis had gemaakt. Het was zoeken naar mogelijkheden om toch nog iéts te kunnen doen. Zo waren er online voorstellingen en voorstellingen waarbij alleen tegen corona ingeënte bezoekers aanwezig mochten zijn. Dat laatste was vreselijk, want je wilt als theater juist inclusief zijn.”

Missie ‘Theater Verlicht’

Uiteindelijk viel alles alsnog op z’n plek. “Ik mag hier werken met gepassioneerde collega’s, met veel expertise en hart voor het theater. Als directeur wil ik het zowel voor de artiest, het publiek als de medewerkers zo goed mogelijk doen en zowel op inhoud als op verdieping inzetten, binnen een organisatie die er aan toe is een stap vooruit te maken. Met dat laatste doel ik op de loskoppeling van de gemeente. Momenteel zijn we als theater nog onderdeel van de gemeente Maastricht, waardoor je mee moet in allerlei regels en procedures. Dat belet ons om in volle omvang cultureel te ondernemen. We willen stappen zetten om eerst intern en daarna extern te verzelfstandigen. Met als doel maximale impact creëren. Flexibeler werken, meer eigen keuzes maken, waarbij de opdracht blijft: een brede programmering waarbij alle genres zijn vertegenwoordigd. En daarbinnen maatschappelijke thema’s aansnijden, zoals dementie, eenzaamheid en armoede. Waar plek is voor een Maastrichtse revue, volkstheater en het Veldeke cabaret. Maar ook een plek voor de internationale community die Maastricht rijk is en voor de grote Nederlandse toneel- en dansgezelschappen.”

Sociale cohesie en eigen stijl

Nog steeds is Brigitte van Eck bij bijna elke voorstelling aanwezig om het publiek persoonlijk welkom te heten. “Samen theater beleven is iets magisch. Het theater is bij uitstek een plek voor sociale cohesie, zeker in een maatschappij die steeds meer polariseert. Naast mensen waarvoor theater betaalbaar is, zetten we ook in op mensen met een kleine beurs. Het woordje ‘elitair’ komt in mijn woordenboek niet voor. Neem nou ‘Kerstavond voor iedereen’, een avond voor mensen die eenzaam zijn en die hier een diner aangeboden krijgen, met een optreden van Beppie Kraft als kers op de taart. Daar word ik heel gelukkig van.” Hoe ze haar stijl van leidinggeven omschrijft? “Ik ben een dienende leider en steun op expertteams, waarbij iedereen zijn eigen rol kan vervullen. Mijn collega’s zijn het kapitaal van Theater aan het Vrijthof. Ik wil ervoor zorgen dat anderen kunnen schitteren.”

Uitdagingen

Over de uitdagingen die ze voor Theater aan het Vrijthof ziet: “Dat hangt deels af van de politieke ontwikkelingen en de rol die cultuur daarin speelt. Lees: de subsidieverstrekking. De waarde van cultuur valt echter niet in geld uit te drukken. Graag willen we investeren in de jeugd. Dat is een speerpunt. Doel is om ieder kind uit Maastricht -van basis- tot middelbaar onderwijs- minimaal één keer per jaar met theater in aanraking te laten komen. Er ligt een plan voor een extra inpandige theaterzaal. Ideaal voor schoolmusicals, amateurvoorstellingen en om jong talent een podium te bieden, hetgeen we ook al doen in onze professionele programmering, waarbij we jonge artiesten steunen in hun carrière. Dit theater is een onmisbare schakel in een grotere culturele keten, met onder meer een conservatorium, een toneelacademie, Philzuid, Opera Zuid en Toneelgroep Maastricht binnen de stadsgrenzen.  Dat maakt Maastricht uniek. Het is bijzonder om daarin een aanjagende rol te mogen spelen.”